Library

PERSONAE

TRANIO SERVVS GRVMIO SERVVS PHILOLACHES ADVLESCENS PHILEMATIVM MERETRIX SCAPHA ANCILLA CALLIDAMATES ADVLESCENS DELPHIVM MERETRIX THEOPROPIDES SENEX MISARGYRIDES DANISTA SIMO SENEX PHANISCVS SERVVS PINACIVM SERVI ALII

ARGVMENTVM

Manu misit emptos suos amores Philolaches Omnemque absente rem suo absumit patre. Senem ut revenit ludificatur Tranio: Terrifica monstra dicit fieri in aedibus Et inde pridem emigratum. intervenit Lucripeta faenus faenerator postulans. Ludosque rursum fit senex; nam mutuom Acceptum dicit pignus emptis aedibus. Requirit quae sint: ait vicini proxumi. Inspectat illas. post se derisum dolet, Ab sui sodale gnati exoratur tamen.

ACTVS I

I.i GRVMIO Exi e culina sis foras, mastigia, qui mi inter patinas exhibes argutias. egredere, erilis permities, ex aedibus. ego pol te ruri, si vivam, ulciscar probe. exi, inquam, nidor, e culina. quid lates? TRANIO quid tibi, malum, hic ante aedis clamitatiost? an ruri censes te esse? abscede ab aedibus. abi rus, abi dierecte, abscede ab ianua. em, hocine volebas? GR. Perii. cur me verberas? 9-10 TR. Quia vivis. GR. Patiar. sine modo adveniat senex. sine modo venire salvom, quem absentem comes. TR. Nec veri simile loquere nec verum, frutex, comesse quemquam ut quisquam absentem possiet. GR. Tu urbanus vero scurra, deliciae popli, rus mihi tu obiectas? sane hoc, credo, Tranio, quod te in pistrinum scis actutum tradier. cis hercle paucas tempestates, Tranio, augebis ruri numerum, genus ferratile. nunc, dum tibi lubet licetque, pota, perde rem, corrumpe erilem adulescentem optumum; dies noctesque bibite, pergraecamini, amicas emite liberate, pascite parasitos, obsonate pollucibiliter. haecine mandavit tibi, quom peregre hinc it, senex? hocine modo hic rem curatam offendet suam? hocine boni esse officium servi existumas, ut eri sui corrumpat et rem et filium? nam ego illum corruptum duco, quom his factis studet; quo nemo adaeque iuventute ex omni Attica antehac est habitus parcus nec magis continens, is nunc in aliam partem palmam possidet. virtute id factum tua et magisterio tuo. TR. Quid tibi, malum, me aut quid ego agam curatiost? an ruri quaeso non sunt, quos cures, bovis? lubet potare, amare, scorta ducere. mei tergi facio haec, non tui fiducia. GR. Quam confidenter loquitur. TR. At te Iuppiter dique omnes perdant, fu, oboluisti alium. germana inluvies, rusticus, hircus, hara suis, caeno kopron commixte. GR. Quid vis fieri? non omnes possunt olere unguenta exotica, si tu oles, neque superiores accumbere neque tam facetis quam tu vivis victibus. 44-45 tu tibi istos habeas turtures piscis avis, sine me aliato fungi fortunas meas. tu fortunatu's, ego miser: patiunda sunt. meum bonum me, te tuom maneat malum. 49-50 TR. Quasi invidere mi hoc videre, Grumio, quia mihi bene est et tibi male est; dignissumumst: decet me amare et te bubulcitarier, me victitare pulchre, te miseris modis. GR. O carnuficium cribrum, quod credo fore, ita te forabunt patibulatum per vias stimulis , si huc reveniat senex. TR. Qui scis, an tibi istuc evenat prius quam mihi? GR. Quia numquam merui, tu meruisti et nunc meres. TR. Orationis operam compendi face, nisi te mala re magna mactari cupis. GR. Ervom daturin estis, bubus quod feram? date, si non estis. agite, porro pergite quoniam occepistis: bibite, pergraecamini, este, ecfercite vos, saginam caedite. TR. Tace atque abi rus. ego ire in Piraeum volo, in vesperum parare piscatum mihi. ervom tibi aliquis cras faxo ad villam adferat. quid est? quid tu me nunc optuere, furcifer? GR. Pol tibi istuc credo nomen actutum fore. TR. Dum interea sic sit, istuc actutum sino. GR. Ita est. sed unum hoc scito: nimio celerius veniet quod noles quam illud, quod cupide petas. TR. Molestus ne sis nunciam, i rus, te amove. ne tu [erres] hercle praeterhac mihi non facies moram.— GR. Satin abiit neque quod dixi flocci existumat? pro di immortales, obsecro vostram fidem, facite, huc ut redeat noster quam primum senex, triennium qui iam hinc abest, prius quam omnia periere, et aedis et ager; qui nisi huc redit, paucorum mensum sunt relictae reliquiae. nunc rus abibo. nam eccum erilem filium video, corruptum ex adulescente optumo.—

I.ii PHILOLACHES Recordatus multum et diu cogitavi argumentaque in pectus institui multa ego, atque in meo corde, si est quod mihi cor, eam rem volutavi et diu disputavi, hominem cuius rei, quando natus esset, similem esse arbitrarer simulacrumque habere: id repperi iam exemplum. novarum aedium esse arbitror similem ego hominem, quando natus est. ei rei argumenta dicam. [atque hoc haud videtur veri simile vobis, at ego id faciam esse ita ut credatis. profecto ita esse ut praedico vera vincam.] atque hoc vosmet ipsi, scio, proinde uti nunc ego esse autumo, quando dicta audietis mea, haud aliter id dicetis. auscultate, argumenta dum dico ad hanc rem: simul gnaruris vos volo esse hanc rem mecum. aedes quom extemplo sunt paratae, expolitae, factae probe examussim, laudant fabrum atque aedes probant, sibi quisque inde exemplum expetunt, sibi quisque similis volt suas, sumptum operam parcunt suam. atque ubi illo immigrat nequam homo, indiligens cum pigra familia, immundus, instrenuos, hic iam aedibus vitium additur, bonae cum curantur male; atque illud saepe fit: tempestas venit, confringit tegulas imbricesque: ibi dominus indiligens reddere alias nevolt; venit imber, perlavit parietes, perpluont, tigna putefacit, perdit operam fabri: nequior factus iam est usus aedium. atque haud est fabri culpa, sed magna pars morem hunc induxerunt: si quid nummo sarciri potest, usque mantant neque id faciunt, donicum parietes ruont: aedificantur aedes totae denuo. haec argumenta ego aedificiis dixi; nunc etiam volo dicere, ut homines aedium esse similis arbitremini. primumdum parentes fabri liberum sunt: ei fundamentum substruont liberorum; extollunt, parant sedulo in firmitatem et ut in usum boni et in speciem~ poplo sint sibique, haud materiae reparcunt nec sumptus ibi sumptui esse ducunt; expoliunt: docent litteras, iura leges, sumptu suo et labore nituntur, ut alii sibi esse illorum similis expetant. ad legionem cum ita , adminiclum eis danunt tum iam, aliquem cognatum suom. eatenus. abeunt a fabris. unum ubi emeritum est stipendium, igitur tum specimen cernitur, quo eveniat aedificatio. nam ego ad illud frugi usque et probus fui, in fabrorum potestate dum fui. postea quom immigravi ingenium in meum, perdidi operam fabrorum ilico oppido. venit ignavia, ea mihi tempestas fuit, mi adventu suo grandinem [imbremque] attulit; haec verecundiam mi et virtutis modum deturbavit detexitque a me ilico; postilla optigere me neglegens fui. continuo pro imbre amor advenit [in cor meum], is usque in pectus permanavit, permadefecit cor meum. nunc simul res, fides, fama, virtus, decus deseruerunt: ego sum in usu factus nimio nequior. atque edepol ita haec tigna umide putent: non videor mihi sarcire posse aedes meas, quin totae perpetuae ruant, cum fundamento perierint nec quisquam esse auxilio queat. cor dolet, cum scio ut nunc sum atque ut fui, quo neque industrior de iuventute erat arte gymnastica: disco, hastis, pila, cursu, armis, equo victitabam volup, parsimonia et duritia discipulinae aliis eram, optumi quique expetebant a me doctrinam sibi. nunc, postquam nihili sum, id vero meopte ingenio repperi.

I.iii PHILEMATIVM Iam pridem ecastor frigida non lavi magis lubenter nec quom me melius, mea Scapha, rear esse deficatam. SC. Eventus rebus omnibus, velut horno messis magna fuit. PHILEM. Quid ea messis attinet ad meam lavationem? SC. Nihilo plus quam lavatio tua ad messim. PHILOL. O Venus venusta, haec illa est tempestas mea, mihi quae modestiam omnem detexit, tectus qua fui; tum mihi Amor et Cupido in pectus perpluit meum, neque iam umquam optigere possum: madent iam in corde parietes, periere haec oppido aedis. PHILEM. Contempla, amabo, mea Scapha, satin haec me vestis deceat. volo me placere Philolachi, meo ocello, meo patrono. SC. Quin tu te exornas moribus lepidis, quom lepida tute es? non vestem amatores amant [mulieris], sed vestis fartim. PHILOL. Ita me di ament, lepidast Scapha, sapit scelesta multum. ut lepide omnes mores tenet sententiasque amantum. PHILEM. Quid nunc? SC. Quid est? PHILEM. Quin me aspice et contempla, ut haec me deceat. SC. Virtute formae id evenit, te ut deceat quidquid habeas. PHILOL. Ergo ob istuc verbum te, Scapha, donabo ego hodie aliqui, neque patiar te istanc gratiis laudasse, quae placet mi. PHILEM. Nolo ego te adsentari mihi. SC. Nimis tu quidem stulta es mulier. eho, mavis vituperarier falso quam vero extolli? equidem pol vel falso tamen laudari multo malo, quam vero culpari aut meam speciem alios inridere. 179-180 PHILEM. Ego verum amo, verum volo dici mihi: mendacem odi. SC. Ita tu me ames, ita Philolaches tuos te amet, ut venusta es. PHILOL. Quid ais, scelesta? quo modo adiurasti? ita ego istam amarem? quid istaec me, id cur non additum est? infecta dona facio. periisti: quod promiseram tibi donum, perdidisti. SC. Equidem pol miror tam catam, tam docilem te et bene doctam nunc stultam stulte facere. PHILEM. Quin mone quaeso, si quid erro. SC. Tu ecastor erras, quae quidem illum expectes unum atque illi morem praecipue sic geras atque alios asperneris. matronae, non meretricium est unum inservire amantem. PHILOL. Pro Iuppiter, nam quod malum versatur meae domi illud? di deaeque me omnes pessumis exemplis interficiant, nisi ego illam anum interfecero siti fameque atque algu. PHILEM. Nolo ego mihi male te, Scapha, praecipere. SC. Stulta es plane, quae illum tibi aeternum putes fore amicum et benevolentem. moneo ego te: te ille deseret aetate et satietate. PHILEM. Non spero. SC. Insperata accidunt magis saepe quam quae speres. postremo, si dictis nequis perduci, ut vera haec credas mea dicta, ex factis nosce rem. vides quae sim; et quae fui ante. nihilo ego quam nunc tu *** amata sum; atque uni modo gessi morem: qui pol me, ubi aetate hoc caput colorem commutavit, reliquit deseruitque me. tibi idem futurum credo. PHILOL. Vix comprimor, quin involem illi in oculos stimulatrici. PHILEM. Solam ille me soli sibi suo liberavit: illi me soli censeo esse oportere opsequentem. PHILOL. Pro di immortales, mulierem lepidam et pudico ingenio. bene hercle factum et gaudeo mihi nihil esse huius causa. SC. Inscita ecastor tu quidem es. PHILEM. Quapropter? SC. Quae istuc , ut te ille amet. PHILEM. Cur obsecro non curem? SC. Libera es iam. tu iam quod quaerebas habes: ille te nisi amabit ultro, id pro tuo capite quod dedit perdiderit tantum argenti. PHILOL. Perii hercle, ni ego illam pessumis exemplis enicasso. illa hanc corrumpit mulierem malesuada ~ vitilena. PHILEM. Numquam ego illi possum gratiam referre ut meritust de me. Scapha, id tu mihi ne suadeas, ut illum minoris pendam. SC. At hoc unum facito cogites: si illum inservibis solum dum tibi nunc haec aetatulast, in senecta male querere. PHILOL. In anginam ego nunc me velim verti, ut veneficae illi fauces prehendam atque enicem scelestam stimulatricem. PHILEM. Eundem animum oportet nunc mihi esse gratum, ut impetravi, atque olim, prius quam id extudi, quom illi subblandiebar. PHILOL. Divi me faciant quod volunt, ni ob istam orationem te liberasso denuo et ni Scapham enicasso. SC. Si tibi sat acceptum est fore tibi victum sempiternum atque illum amatorem tibi proprium futurum in vita, soli gerundum censeo morem et capiundas crines. PHILEM. Vt fama est homini, exin solet pecuniam invenire. ego si bonam famam mihi servasso, sat ero dives. PHILOL. Siquidem hercle vendundust pater, venibit multo potius, quam te me vivo umquam sinam egere aut mendicare. SC. Quid illis futurum est ceteris qui te amant? PHILEM. Magis amabunt, quom videbunt gratiam referre nti. PHILOL. Vtinam nunc meus emortuos pater ad me nuntietur, ut ego exheredem meis bonis me faciam atque haec sit heres. SC. Iam ista quidem absumpta res erit: dies noctesque estur bibitur, neque quisquam parsimoniam adhibet: sagina plane est. PHILOL. In te hercle certumst principe ut sim parcus experiri, nam neque edes quicquam neque bibes apud me his decem diebus. PHILEM. Si quid tu in illum bene voles loqui, id loqui licebit: nec recte si illi dixeris, iam ecastor vapulabis. PHILOL. Edepol si summo Iovi bovi eo argento sacruficassem, pro illius capite quod dedi, numquam aeque id bene locassem. videas eam medullitus me amare. oh, probus homo sum: quae pro me causam diceret, patronum liberavi. SC. Video te nihili pendere prae Philolache omnis homines. nunc, ne eius causa vapulem, tibi potius adsentabor. [si acceptum sat habes, tibi fore illum amicum sempiternum.] PHILEM. Cedo mi speculum et cum ornamentis arculam actutum, Scapha, ornata ut sim, quom huc adveniat Philolaches voluptas mea. SC. Mulier quae se suamque aetatem spernit, speculo ei usus est: quid opust speculo tibi, quae tute speculo speculum es maxumum? PHILOL. Ob istuc verbum, ne nequiquam, Scapha, tam lepide dixeris, dabo aliquid hodie peculi tibi, Philematium mea. PHILEM. Suo quique loco (viden?) capillus satis compositust commode. SC. Vbi tu commoda es, capillum commodum esse credito. PHILOL. Vah, quid illa pote peius quicquam muliere memorarier? nunc adsentatrix scelesta est, dudum adversatrix erat. PHILEM. Cedo cerussam. SC. Quid cerussa opust nam? PHILEM. Qui malas oblinam. SC. Vna opera ebur atramento candefacere postules. PHILOL. Lepide dictum de atramento atque ebore. euge, plaudo Scaphae. PHILEM. Tum tu igitur cedo purpurissum. SC. Non do. scita es tu quidem. nova pictura interpolare vis opus lepidissimum? non istanc aetatem oportet pigmentum ullum attingere, neque cerussam neque melinum, neque aliam ullam offuciam. PHILEM. Cape igitur speculum. PHILOL. Ei mihi misero, savium speculo dedit. nimis velim lapidem, qui ego illi speculo diminuam caput. SC. Linteum cape atque exterge tibi manus. PHILEM. Quid ita, obsecro? SC. Vt speculum tenuisti, metuo ne olant argentum manus: ne usquam argentum te accepisse suspicetur Philolaches. PHILOL. Non videor vidisse lenam callidiorem ullam alteras. ut lepide atque astute in mentem venit de speculo malae. PHILEM. Etiamne unguentis unguendam censes? SC. Minime feceris. PHILEM. Quapropter? SC. Quia ecastor mulier recte olet, ubi nihil olet. nam istae veteres, quae se unguentis unctitant, interpoles, vetulae, edentulae, quae vitia corporis fuco occulunt, ubi sese sudor cum unguentis consociavit, ilico itidem olent, quasi cum una multa iura confudit cocus. quid olant nescias, nisi id unum, ~ ni male olere intellegas. PHILOL. Vt perdocte cuncta callet. nihil hac docta doctius. verum illud esse maxima adeo pars vestrorum intellegit, quibus anus domi sunt uxores, quae vos dote meruerunt. PHILEM. Agedum contempla aurum et pallam, satin haec deceat, Scapha. SC. Non me istuc curare oportet. PHILEM. Quem obsecro igitur? SC. Eloquar: Philolachem, is ne quid emat, nisi quod sibi placere censeat. 284-285 [nam amator meretricis mores sibi emit auro et purpura.] quid opust, quod suom esse nolit, ei ultro ostentarier? [purpura aetati occultandaest, aurum turpi mulieri.] pulchra mulier nuda erit quam purpurata pulchrior: [poste nequiquam exornata est bene, si morata est male. pulchrum ornatum turpes mores peius caeno conlinunt.] nam si pulchra est, nimis ornata est. PHILOL. Nimis diu abstineo manum. quid hic vos agitis? PHILEM. Tibi me exorno ut placeam. PHILOL. Ornata es satis. abi tu hinc intro atque ornamenta haec aufer. sed, voluptas mea, mea Philematium, potare tecum conlibitum est mihi. PHILEM. Et edepol mihi tecum, nam quod tibi libet idem mihi libet, mea voluptas. PHILOL. Em istuc verbum vile est viginti minis. PHILEM. Cedo, amabo, decem: bene emptum tibi dare hoc verbum volo. PHILOL. Etiam nunc decem minae apud te sunt; vel rationem puta. triginta minas pro capite tuo dedi. PHILEM. Cur exprobras? PHILOL. Egone id exprobrem, qui mihimet cupio id opprobrarier? nec quicquam argenti locavi iam diu usquam aeque bene. PHILEM. Certe ego, quod te amo, operam nusquam melius potui ponere. PHILOL. Bene igitur ratio accepti atque expensi inter nos convenit: tu me amas, ego te amo; merito id fieri uterque existimat. haec qui gaudent, gaudeant perpetuo suo semper bono; qui invident, ne umquam eorum quisquam invideat prosus commodis. PHILEM. Age accumbe igitur. cedo aquam manibus, puere, appone hic mensulam. vide, tali ubi sint. vin unguenta? PHILOL. Quid opust? cum stacta accubo. sed estne hic meus sodalis, qui huc incedit cum amica sua? is est, Callidamates cum amica incedit. euge, oculus meus, conveniunt manuplares eccos: praedam participes petunt.

I.iv CALLIDAMATES Adversum veniri mihi ad Philolachetem volo temperi. audi, em tibi imperatum est. nam illi ubi fui, inde effugi foras, ita me ibi male convivi sermonisque taesumst. nunc comissatum ibo ad Philolachetem, ubi nos hilari ingenio et lepide accipient. ecquid tibi videor mammamadere? DELPHIVM Semper istoc modo. moratu's tu te. debebas. CALL. Visne ego te ac tu me amplectare? DEL. Si tibi cordi est facere, licet. CALL. Lepida es. duc me amabo. DEL. Cave ne cadas, asta. CALL. O — o — ocellus meus, tuos sum alumnus, mel meum. DEL. Cave modo, ne prius in via accumbas, quam illi, ubi lectus est stratus, concumbimus. CALL. Sine, sine cadere me. DEL. Sino, sed hoc, quod mi in manu est: si cades, non cades quin cadam tecum. CALL. Iacentis tollet postea nos ambos aliquis. DEL. Madet homo. CALL. Tun me ais mammamadere? DEL. Cedo manum, nolo equidem te adfligi. CALL. Em tene. DEL. Age, i simul. CALL. Quo ego eam? DEL. An scis? CALL. Scio, in mentem venit modo: nempe domum eo comissatum. DEL. Immo, istuc quidem. CALL. Iam memini. 335a PHILOL. Num non vis me obviam his ire, anime mi? illi ego ex omnibus optume volo. iam revertar. PHILEM. Diu est iam id mihi. CALL. Ecquis hic est? PHILOL. Adest. CALL. Eu, Philolaches, salve, amicissime mi omnium hominum. PHILOL. Di te ament. accuba, Callidamates. unde agis te? CALL. Vnde homo ebrius probe. PHILEM. Quin amabo accubas, Delphium mea? da illi quod bibat. CALL. Dormiam ego iam. PHILOL. Num mirum aut novom quippiam facit? DEL. Quid ego hoc faciam postea? PHILEM. Mea, sic sine eumpse. age tu interim da ab Delphio cito cantharum circum.

ACTVS II

II.i TRANIO Iuppiter supremus summis opibus atque industriis me periisse et Philolachetem cupit erilem filium. occidit Spes nostra, nusquam stabulum est Confidentiae, nec Salus nobis saluti iam esse, si cupiat, potest: ita mali, maeroris montem maximum ad portum modo conspicatus sum: erus advenit peregre, periit Tranio. ecquis homo est, qui facere argenti cupiat aliquantum lucri, qui hodie sese excruciari meam vicem possit pati? ubi sunt isti plagipatidae, ferritribaces viri, vel isti qui hosticas trium nummum causa subeunt sub falas, ubi quinis aut denis hastis corpus transfigi solet? ego dabo ei talentum, primus qui in crucem excucurrerit; sed ea lege, ut offigantur bis pedes, bis bracchia. ubi id erit factum, a me argentum petito praesentarium. sed ego — sumne infelix, qui non curro curriculo domum? PHILOL. adest opsonium. eccum Tranio a portu redit. TR. Philolaches. PHILOL. Quid est? TR. ego et tu — PHILOL. Quid et ego et tu? TR. Periimus. PHILOL. Quid ita? TR. Pater adest. PHILOL. Quid ego ex te audio? TR. Absumpti sumus. pater inquam tuos venit. PHILOL. Vbi is est, obsecro? TR. *** adest. PHILOL. Quis id ait? quis vidit? TR. Egomet inquam vidi. PHILOL. Vae mihi. quid ego ago? TR. Nam quid tu, malum, me rogitas quid agas? accubas. PHILOL. Tutin vidisti? TR. Egomet, inquam. PHILOL. Certe? TR. inquam. PHILOL. Occidi, si tu vera memoras. TR. Quid mihi sit boni, si mentiar? PHILOL. Quid ego nunc faciam? TR. Iube haec hinc omnia amolirier. quis istic dormit? PHILOL. Callidamates. TR. Suscita istum, Delphium. DEL. Callidamates, Callidamates, vigila. CALL. Vigilo, cedo [ut] bibam. DEL. Vigila. pater advenit peregre Philolachis. CALL. Valeat pater. PHILOL. Valet ille quidem, atque disperii. CALL. Bis periisti? qui potest? PHILOL. Quaeso edepol, exsurge; pater advenit. CALL. Tuos venit pater? iube abire rursum. quid illi reditio etiam huc fuit? PHILOL. Quid ego agam? pater iam hic me offendet miserum adveniens ebrium, aedis plenas convivarum et mulierum. miserum est opus, igitur demum fodere puteum, ubi sitis fauces tenet; sicut ego adventu patris nunc quaero quid faciam miser. TR. Ecce autem hic deposivit caput et dormit. suscita. PHILOL. Etiam vigilas? pater, inquam, aderit iam hic meus. CALL. Ain tu, pater? cedo soleas mihi, ut arma capiam. iam pol ego occidam patrem. PHILOL. Perdis rem. DEL. Tace, amabo. TR. Abripite hunc intro actutum inter manus. CALL. Iam hercle ego vos pro matula habebo, nisi mihi matulam datis. PHILOL. Perii. TR. Habe bonum animum: ego istum lepide medicabo metum. PHILOL. Nullus sum. TR. Taceas: ego qui istaec sedem meditabor tibi. satin habes, si ego advenientem ita patrem faciam tuom, non modo ne intro eat, verum etiam ut fugiat longe ab aedibus? vos modo hinc abite intro atque haec hinc propere amolimini. PHILOL. Vbi ego ero? TR. Vbi maxime esse vis: cum hac, cum istac eris. DEL. Quid si igitur abeamus hinc nos? TR. Non hoc longe, Delphium. nam intus potate hau tantillo hac quidem causa minus. PHILOL. Ei mihi, quam istaec blanda dicta quo evenant madeo metu. TR. Potin animo ut sis quieto et facias quod iubeo? PHILOL. Potest. TR. Omnium primum, Philematium, intro abi, et tu, Delphium. DEL. Morigerae tibi erimus ambae.— TR. Ita ille faxit Iuppiter. animum advorte nunciam tu quae volo accurarier. omnium primumdum aedes iam face occlusae sient; intus cave muttire quemquam siveris. PHILOL. Curabitur. TR. Tamquam si intus natus nemo in aedibus habitet. PHILOL. Licet. TR. Neu quisquam responset, quando hasce aedis pultabit senex. PHILOL. Numquid aliud? TR. Clavem mi harunc aedium Laconicam iam iube efferri intus: hasce ego aedis occludam hinc foris. PHILOL. In tuam custodelam meque et meas spes trado, Tranio.— TR. Pluma haud interest, patronus an cliens probior siet. 407-408 Homini, cui nulla in pectore est audacia, [nam cuivis homini, vel optumo vel pessumo] quamvis desubito facile est facere nequiter: verum id videndum est, id viri docti est opus, quae designata sint et facta nequiter, tranquille cuncta et ut proveniant sine malo, ne quid potiatur, quam ob rem pigeat vivere. sicut ego efficiam, quae facta hic turbavimus, profecto ut liqueant omnia et tranquilla sint neque quicquam nobis pariant ex se incommodi. sed quid tu egredere, Sphaerio? PVER Iamiam *** TR. Optime. 419a praeceptis paruisti. PVER. Iussit maximo opere orare, ut patrem aliquo absterreres modo, ne intro iret ad se. TR. Quin etiam illi hoc dicito, facturum , ut ne etiam aspicere aedis audeat, capite obvoluto ut fugiat cum summo metu. clavem cedo atque abi intro atque occlude ostium, et ego hinc occludam.— iube venire nunciam. ludos ego hodie vivo praesenti hic seni faciam, quod credo mortuo numquam fore. concedam a foribus huc, hinc speculabor procul, unde advenienti sarcinam imponam seni. 430

II.ii THEOPROPIDES Habeo, Neptune, gratiam magnam tibi, quom med amisisti abs te vix vivom domum. verum si posthac me pedem latum modo scies imposisse in undam, hau causast, ilico quod nunc voluisti facere quin facias mihi. apage, apage te a me nunciam post hunc diem: quod crediturus tibi fui, omne credidi. TR. Edepol, Neptune, peccavisti largiter, qui occasionem hanc amisisti tam bonam. TH. Triennio post Aegypto advenio domum; credo exspectatus veniam familiaribus. TR. Nimio edepol ille potuit exspectatior venire, qui te nuntiaret mortuom. TH. Sed quid hoc? occlusa ianua est interdius. pultabo. heus, ecquis intust? aperitin fores? TR. Quis homo est, qui nostras aedes accessit prope? TH. Meus servos hic quidem est Tranio. TR. O Theopropides, ere, salve, salvom te advenisse gaudeo. usquin valuisti? TH. Vsque ut vides. TR. Factum optime. TH. Quid vos? insanin estis? TR. Quidum? TH. Sic, quia foris ambulatis, natus nemo in aedibus servat, neque qui recludat neque ~ quis respondeat. pultando [pedibus] paene confregi hasce ambas . TR. Eho an tu tetigisti has aedis? TH. Cur non tangerem? 454-455 quin pultando, inquam, paene confregi foris. TR. Tetigistin? TH. Tetigi, inquam, et pultavi. TR. Vah. TH. Quid est? TR. Male hercle factum. TH. Quid est negoti? TR. Non potest dici, quam indignum facinus fecisti et malum. TH. Quid iam? TR. Fuge, obsecro, atque abscede ab aedibus. fuge huc, fuge ad me propius. tetigistin foris? TH. Quo modo pultare potui, si non tangerem? TR. Occidisti hercle— TH. Quem mortalem? TR. Omnis tuos. TH. Di te deaeque omnes faxint cum istoc omine— TR. Metuo, te atque istos expiare ut possies. TH. Quam ob rem? aut quam subito rem mihi adportas novam? * * * 466a TR. Et heus, iube illos illinc ambo abscedere. TH. Apscedite. TR. Aedes ne attigatis. tangite vos quoque terram. TH. Obsecro hercle, quin eloquere * * * 469a TR. Quia septem menses sunt, quom in hasce aedis pedem nemo intro tetulit, semel ut emigravimus. TH. Eloquere, quid ita? TR. Circumspicedum, numquis est, sermonem nostrum qui aucupet? TH. Tutum probest. TR. Circumspice etiam. TH. Nemo est. loquere nunciam. TR. Capitale scelus est. TH. Quid est? non intellego. TR. Scelus, inquam, factum est iam diu, antiquom et vetus. TH. Antiquom? TR. Id adeo nos nunc factum invenimus. TH. Quid istuc est sceleris? aut quis id fecit? cedo. TR. Hospes necavit hospitem captum manu; iste, ut ego opinor, qui has tibi aedis vendidit. TH. Necavit? TR. Aurumque ei ademit hospiti eumque hic defodit hospitem ibidem in aedibus. TH. Quapropter id vos factum suspicamini? TR. Ego dicam, ausculta. ut foris cenaverat tuos gnatus, postquam rediit a cena domum, abimus omnes cubitum; condormivimus: lucernam forte oblitus fueram exstinguere; atque ille exclamat derepente maximum. TH. Quis homo? an gnatus meus? TR. St, tace, ausculta modo. ait venisse illum in somnis ad se mortuom. TH. Nempe ergo in somnis? TR. Ita. sed ausculta modo. ait illum hoc pacto sibi dixisse mortuom. TH. In somnis? TR. Mirum quin vigilanti diceret, qui abhinc sexaginta annos occisus foret. interdum inepte stultus es, . TH. Taceo. TR. Sed ecce quae illi in *** 'ego transmarinus hospes sum Diapontius. hic habito, haec mihi dedita est habitatio. nam me Acheruntem recipere Orcus noluit, quia praemature vita careo. per fidem deceptus sum: hospes [hic] me necavit isque me defodit insepultum clam [ibidem] in hisce aedibus, scelestus, auri causa. nunc tu hinc emigra. scelestae hae sunt aedes, impia est habitatio'. quae hic monstra fiunt, anno vix possum eloqui. TH. St, st. TR. Quid, obsecro hercle, factum est? TH. Concrepuit foris. TR. Hicin percussit! TH. Guttam haud habeo sanguinis, vivom me accersunt Acheruntem mortui. TR. Perii, illisce hodie hanc conturbabunt fabulam. nimis quam formido, ne manifesto hic me opprimat. TH. Quid tute tecum loquere? TR. Abscede ab ianua. fuge, obsecro hercle. TH. Quo fugiam? etiam tu fuge. TR. Nihil ego formido, pax mihi est cum mortuis. INTVS. Heus, Tranio. TR. Non me appellabis, si sapis. nihil ego commerui, neque istas percussi fores. INTVS. Quaeso — quid segreges te agitat, Tranio? quicum istaec loquere? TR. An quaeso tu appellaveras? ita me di amabunt, mortuom illum credidi expostulare quia percussisses fores. sed tu, etiamne astas nec quae dico optemperas? TH. Quid faciam? TR. Cave respexis, fuge, [atque] operi caput. TH. Cur non fugis tu? TR. Pax mihi est cum mortuis. TH. Scio. quid modo igitur? cur tanto opere extimueras? TR. Nil me curassis, inquam, ego mihi providero: tu, ut occepisti, tantum quantum quis fuge, atque Herculem invoca. TH. Hercules, ted invoco.— TR. Et ego — tibi hodie ut det, senex, magnum malum. pro di immortales, obsecro vestram fidem, quid ego hodie negoti confeci mali.

ACTVS III

III.i DANISTA Scelestiorem ego annum argento faenori numquam ullum vidi quam hic mihi annus optigit. a mani ad noctem usque in foro dego diem, locare argenti nemini nummum queo. TR. Nunc pol ego perii plane in perpetuom modum. danista adest, qui dedit , qui amica est empta quoque . manifesta res est, nisi quid occurro prius, ne hoc senex resciscat. ibo huic obviam. sed quidnam hic sese tam cito recipit domum? metuo ne de hac re quippiam indaudiverit. accedam atque adpellabo. ei quam timeo miser. nihil est miserius quam animus hominis conscius, sicut me ~ habet. verum utut res sese habet, pergam turbare porro: ita haec res postulat. unde is? THEOPROPIDES Conveni illum unde hasce aedis emeram. TR. Numquid dixisti de illo quod dixi tibi? TH. Dixi hercle vero omnia. TR. Ei misero mihi, metuo ne techinae meae perpetuo perierint. TH. Quid tute tecum? TR. Nihil enim. sed dic mihi, dixtine quaeso? TH. Dixi, inquam, ordine omnia. TR. Etiam fatetur de hospite? TH. Immo pernegat. TR. Negat quam. TR. Cogita: Dicam si confessus sit. quid nunc faciundum censes? TR. Egon quid censeam? cape, obsecro hercle, cum eo una iudicem (sed eum videto ut capias, qui credat mihi): tam facile vinces quam pirum volpes comest. DAN. Sed Philolachetis servom eccum Tranium, qui mihi neque faenus neque sortem argenti danunt. TH. Quo te agis? TR. Nec quoquam abeo. ne ego sum miser, scelestus, natus dis inimicis omnibus. iam illo praesente adibit. ne ego homo sum miser, ita et hinc et illinc mi exhibent negotium. sed occupabo adire. DAN. Hic ad me it, salvos sum, spes est de argento. TR. Hilarus est: frustra est homo. salvere iubeo te, Misargyrides, bene. DAN. Salve et tu. quid de argentost? TR. Abi sis, belua. continuo adveniens pilum iniecisti mihi. DAN. Hic homo est inanis. TR. Hic homo est certe hariolus. DAN. Quin tu istas mittis tricas? TR. Quin quid vis cedo. DAN. Vbi Philolaches est? TR. Numquam potuisti mihi magis opportunus adven advenis. DAN. Quid est? TR. Concede huc. ditur? TR. Scio te bona esse voce, ne clama nimis. DAN. Ego hercle vero clamo. TR. Ah, gere morem mihi. DAN. Quid tibi ego morem vis geram? TR. Abi quaeso hinc domum. DAN. Abeam? TR. Redito huc circiter meridie. DAN. Reddeturne igitur faenus? TR. Reddeturne. abi. DAN. Quid ego huc recursem aut operam sumam aut conteram? quid si hic manebo potius ad meridie? TR. Immo abi domum, verum hercle dico, abi modo. * * * DAN. Quin vos mihi faenus date. quid hic nugamini? TR. Eu hercle, ne tu — abi modo, ausculta mihi. DAN. Iam hercle ego illum nominabo. * * * TR. Euge strenue. beatus vero es nunc, quom clamas. DAN. Meum peto. multos me hoc pacto iam dies frustramini. molestus si sum, reddite argentum: abiero. responsiones omnes hoc verbo eripis. TR. Sortem accipe. DAN. Immo faenus, id primum volo. TR. Quid ais tu, omnium hominum taeterrime? venisti huc te extentatum? agas quod in manu est. non dat, non debet. DAN. Non debet? TR. Ne frit quidem ferre hinc potes. an metuis ne quo abeat foras urbe exulatum faenoris causa tui, quoi sortem accipere iam licet? DAN. Quin non peto sortem: illuc primum, faenus, reddundum est mihi. 599-600 TR. Molestus ne sis. nemo dat, age quid lubet. tu solus, credo, faenore argentum datas. DAN. Cedo faenus, redde faenus, faenus reddite. daturin estis faenus actutum mihi? datur faenus mihi? TR. Faenus illic, faenus hic. nescit quidem nisi faenus fabularier. ultro te. neque ego taetriorem beluam vidisse me umquam quemquam quam te censeo. DAN. Non edepol tu nunc me istis verbis territas. TH. *** calidum hoc est: etsi procul abest, urit male. *** 609a quod illuc est faenus, opsecro, quod illic petit? TR. Pater eccum advenit peregre non multo prius illius, is tibi et faenus et sortem dabit, ne inconciliare quid nos porro postules. vide num moratur. DAN. Quin feram, si quid datur. TH. Quid ais tu? TR. Quid vis? TH. Quis illic est? quid illic petit? quid Philolachetem gnatum compellat sic et praesenti tibi facit convicium? quid illi debetur? TR. Obsecro hercle, iube obi argentum ob os impurae beluae. TH. Iubeam —? TR. Iuben homini argento os verberarier? DAN. Perfacile ego ictus perpetior argenteos. TR. Audin? videturne, obsecro hercle, idoneus, danista qui sit, genus quod improbissimum est. TH. Non ego istuc curo qui sit unde sit: id volo mihi dici, id me scire expeto, quod illud argentum est? TR. Est — huic debet Philolaches paulum. TH. Quantillum? TR. Quasi — quadraginta minas; ne sane id multum censeas. TH. Paulum id quidem est. adeo etiam argenti faenus creditum audio. TR. Quattuor quadraginta illi debentur minae, et sors et faenus. DAN. Tantumst, nihilo plus peto. TR. Velim quidem hercle ut uno nummo plus petas. dic te daturum, ut abeat. TH. Egon dicam dare? TR. Dic. TH. Egone? TR. Tu ipsus. dic modo, ausculta mihi. promitte, age inquam: ego iubeo. TH. Responde mihi: quid eo est argento factum? TR. Salvom est. TH. Solvite vosmet igitur, si salvomst. TR. Aedis filius tuos emit. TH. Aedis? TR. Aedis. TH. Euge, Philolaches patrissat: iam homo in mercatura vortitur. ain tu, aedis? TR. Aedis inquam. sed scin quoius modi? TH. Qui scire possum? TR. Vah. TH. Quid est? TR. Ne me roga. TH. Nam quid ita? TR. Speculo claras, candorem merum. TH. Bene hercle factum. quid, eas quanti destinat? TR. Talentis magnis totidem quot ego et tu sumus. sed arraboni has dedit quadraginta minas; hinc sumpsit quas ei dedimus. satin intellegis? nam postquam haec aedes ita erant, ut dixi tibi, continuo est alias aedis mercatus sibi. TH. Bene hercle factum. DAN. Heus, iam adpetit meridie. 649-651 TR. Absolve hunc quaeso, vomitu ne hic nos enecet. TH. Adulescens, mecum rem habe. DAN. Nempe aps te petam? TH. Petito cras. DAN. Abeo: sat habeo, si cras fero.— TR. Malum quod isti di deaeque omnes duint, ita mea consilia perturbat paenissime. nullum edepol hodie genus est hominum taetrius nec minus bono cum iure, quam danisticum. TH. Qua in regione istas aedis emit filius? TR. Ecce autem perii. TH. Dicisne hoc quod te rogo? TR. Dicam. sed nomen domini quaero quid siet. TH. Age comminiscere ergo. TR. Quid ego nunc agam, nisi ut in vicinum hunc proximum ***, eas emisse aedis huius dicam filium? calidum hercle esse audivi optimum mendacium. quidquid dei dicunt, id decretumst dicere. TH. Quid igitur? iam commentu's? TR. Di istum perduint— (immo istunc potius) de vicino hoc proximo tuos emit aedis filius. TH. Bonan fide? 669-670 TR. Siquidem tu argentum reddituru's, tum bona, si redditurus non es, non emit bona. non in loco emit perbono? TH. Immo in optumo. cupio hercle inspicere hasce aedis. pultadum fores atque evoca aliquem intus ad te, Tranio. TR. Ecce autem perii. nunc quid dicam nescio. iterum iam ad unum saxum me fluctus ferunt. quid nunc? non hercle quid nunc faciam reperio: manufesto teneor. TH. Evocadum aliquem ocius, roga circumducat. TR. Heus tu, at hic sunt mulieres: videndumst primum, utrum eae velintne an non velint. TH. Bonum aequomque oras. i, percontare et roga. ego hic tantisper, dum exis, te opperiar foris. TR. Di te deaeque omnes funditus perdant, senex, ita mea consilia undique oppugnas male. euge, optume eccum aedium dominus foras Simo progreditur intus. huc concessero, dum mihi senatum consili in cor convoco. igitur tum accedam hunc, quando quid agam invenero.

III.ii SIMO Melius anno hoc mihi non fuit domi, nec quod una esca me iuverit magis. prandium uxor mihi perbonum dedit, nunc dormitum iubet me ire: minime. non mihi forte visum ilico fuit, melius quom prandium quam solet dedit: voluit in cubiculum abducere me anus. non bonust somnus de prandio. apage. clanculum ex aedibus me edidi foras. tota turget mihi uxor, scio, domi. TR. Res parata est mala in vesperum huic seni. nam et cenandum et cubandumst ei male. SI. Quom magis cogito cum meo animo: si quis dotatam uxorem atque anum habet, neminem sollicitat sopor: ibi omnibus ire dormitum odio est veluti nunc mihi exsequi certa res est, ut abeam potius hinc ad forum quam domi cubem. atque pol nescio, ut moribus sient vostrae: haec sat scio quam me habeat male. * * * 709a peius posthac fore quam fuit mihi. TR. Abitus tuos tibi, senex, fecerit male: nihil erit, quod deorum ullum accusites; te ipse iure optimo merito incuses licet. tempus nunc est senem hunc adloqui mihi. hoc habet. repperi qui senem ducerem, quo dolo a me dolorem procul pellerem. accedam. di te ament plurimum, Simo. SI. Salvos sis, Tranio. TR. Vt vales? SI. Non male. quid agis? TR. Hominem optumum teneo. SI. Amice facis, quom me laudas. TR. Decet. SI. Certe. quin m: hercle ted hau bonum teneo servom . [THEOPR. Heia, mastigia, ad me redi. TR. Iam isti ero.] 721a SI. quid nunc? quam mox? TR. Quid est? SI. Quod solet fieri hic intus. TR. Quid id est? SI. Scis iam quid loquar. sic decet. * * * morem geras. vita quam sit brevis, *** simul cogita. TR. *** quid *** ehem, vix tandem percepi super his rebus nostris te loqui. SI. musice hercle agitis aetatem, ita ut vos decet, vino et victu probo, piscatu electili 729-730 vitam colitis. ~ TR. Immo vita antehac erat: nunc nobis omnia haec exciderunt . SI. Quidum? TR. Ita oppido occidimus omnes, Simo. SI. Non taces? prospere vobis cuncta usque adhuc processerunt. TR. Ita ut dicis facta hau nego. nos profecto probe ut voluimus viximus. sed, Simo, ita nunc ventus navem deseruit. SI. Quid est? quo modo? TR. Pessimo. SI. Quaene subducta erat tuto in terra? TR. Ei. SI. Quid est? TR. Me miserum, occidi. SI. Qui? TR. Quia venit navis, nostrae navi quae frangat ~ ratem. SI. Vellem ut tu velles, Tranio. sed quid est negoti? TR. Eloquar. erus peregre venit. SI. Tunc *** portenditur, inde ferriterium, postea enua obsecro, ne indicium ero facias meo. SI. E me, ne quid metuas, nil sciet. 744-745 TR. Patrone, salve. SI. Nil moror mi istius modi clientis. TR. Nunc hoc quod ad te noster me misit senex— SI. Hoc mihi responde primum, quod ego te rogo: iam de istis rebus voster quid sensit senex? TR. Nil quicquam. SI. Numquid increpavit filium? TR. Tam liquidust quam liquida esse tempestas solet * * * nunc te hoc orare iussit opere maximo, ut sibi liceret inspicere hasce aedis tuas. SI. Non sunt venales. TR. Scio equidem istuc. sed senex gynaeceum aedificare volt hic in suis et balineas et ambulacrum et porticum. SI. Quid ergo somniavit? TR. Ego dicam tibi. dare volt uxorem filio quantum potest, ad eam rem facere volt novom gynaeceum. nam sibi laudavisse hasce ait architectonem nescio quem exaedificatas insanum bene; nunc hinc exemplum capere volt, nisi tu nevis. nam ille eo maiore hinc opere ex te exemplum petit, quia isti umbram aestate tibi esse audivit perbonam sub sicco lumine usque perpetuom diem. SI. Immo edepol vero, quom usquequaque umbra est, tamen sol semper hic est usque a mani ad vesperum: quasi flagitator astat usque ad ostium, nec mi umbra hic usquamst, nisi si in puteo quaepiamst. TR. Quid, Sarsinatis ecqua est, si Vmbram non habes? SI. Molestus ne sis. haec sunt sicut praedico. TR. At tamen inspicere volt. SI. Inspiciat, si lubet; si quid erit quod illi placeat, de exemplo meo ipse aedificato. TR. Eon, voco huc hominem? SI. I, voca. TR. Alexandrum magnum atque Agathoclem aiunt maximas duo res gessisse: quid mihi fiet tertio, qui solus facio facinora immortalia? vehit hic clitellas, vehit hic autem alter senex. novicium mihi quaestum institui non malum: nam muliones mulos clitellarios habent, at ego habeo homines clitellarios. magni sunt oneris: quidquid imponas vehunt. nunc hunc hau scio an conloquar. congrediar. heus Theopropides. TH. Hem quis hic nominat me? TR. Ero servos multis modis fidus. TH. Vnde is? TR. Quod me miseras, adfero omne impetratum. TH. Quid illic, opsecro, tam diu destitisti? TR. Seni non erat otium, id sum opperitus. TH. Antiquom optines hoc tuom, tardus ut sis. TR. Heus tu, si voles verbum hoc cogitare, simul flare sorbereque haud factu facilest. ego hic esse et illic simitu hau potui. TH. Quid nunc? TR. Vise, specta tuo usque arbitratu. TH. Age , duce me. TR. Num moror? TH. Supsequor te. TR. Senex ipsus te ante ostium eccum opperitur. sed ut maestus est se hasce vendidisse. TH. Quid tandem? TR. Orat ut suadeam Philolacheti, ut istas remittat sibi. TH. Haud opinor. sibi quisque ruri metit. si male emptae forent, nobis istas redhibere haud liceret. lucri quidquid est, id domum trahere oportet. misericordias *** hominem oportet. TR. Morare hercle *** facis. subsequere. TH. Fiat. do tibi ego operam. TR. Senex illic est. em, tibi adduxi hominem. SI. Salvom te advenisse peregre gaudeo, Theopropides. TH. Dei te ament. SI. Inspicere te aedis has velle aiebat mihi. TH. Nisi tibi est incommodum. SI. Immo commodum. i intro atque inspice. TH. At enim mulieres — SI. Cave tu ullam flocci faxis mulierem. qua libet perambula aedis oppido tamquam tuas. TH. Tamquam? TR. Ah, cave tu illi obiectes nunc in aegritudine, te has emisse. non tu vides hunc, voltu uti tristi est senex? TH. Video. TR. Ergo inridere ne videare et gestire admodum; noli facere mentionem te emisse. TH. Intellego, et bene monitum duco, atque esse existumo humani ingeni. quid nunc? SI. Quin tu is intro, atque otiose perspecta ut lubet. TH. Bene benigneque arbitror te facere. SI. Factum edepol volo. [vin qui perductet? TH. Apage istum perductorem, non placet. 816a quidquid est, errabo potius quam perductet quispiam.] 816b TR. Viden vestibulum ante aedis hoc et ambulacrum cuius modi? TH. Luculentum edepol profecto. TR. Age specta postes cuius modi, quanta firmitate facti et quanta crassitudine. TH. Non videor vidisse postis pulchriores. SI. Pol mihi eo pretio empti fuerant olim. TR. Audin 'fuerant' dicere? vix videtur continere lacrimas. TH. Quanti hosce emeras? SI. Tris minas pro istis duobus praeter vecturam dedi. TH. Hercle qui multo improbiores sunt quam a primo credidi. TR. Quapropter? TH. Quia edepol ambo ab infimo tarmes secat. TR. Intempestivos excisos credo, id eis vitium nocet. atque etiam nunc satis boni sunt, si sunt inducti pice; non enim haec pultiphagus opifex opera fecit barbarus. viden coagmenta in foribus? TH. Video. TR. Specta, quam arte dormiunt. TH. Dormiunt? TR. Illud quidem, ut conivent, volui dicere. satin habes? TH. Vt quidquid magis contemplo, tanto magis placet. TR. Viden pictum, ubi ludificat cornix una volturios duos? TH. Non edepol video. TR. At ego video. nam inter volturios duos cornix astat, ea volturios duo vicissim vellicat. quaeso huc ad me specta, cornicem ut conspicere possies. iam vides? TH. Profecto nullam equidem illic cornicem intuor. TR. At tu isto ad vos optuere, quoniam cornicem nequis conspicari, si volturios forte possis contui. TH. Omnino, ut te absolvam, nullam pictam conspicio hic avem. TR. Age, iam mitto, ignosco: aetate non quis optuerier. TH. Haec, quae possum, ea mihi profecto cuncta vehementer placent. SI. Latius demum est operae pretium ivisse. TH. Recte edepol mones. SI. Eho istum, puere, circumduce hasce aedis et conclavia. nam egomet ductarem, nisi mi esset apud forum negotium. TH. Apage istum a me perductorem, nil moror ductarier. quidquid est, errabo potius quam perductet quispiam. SI. Aedis dico. TH. Ergo intro eo igitur sine perductore. SI. Ilicet. TH. Ibo intro igitur. TR. Mane sis videam, ne canis — TH. Agedum vide. TR. Est! abi, canis. est! abin dierecta? abin hinc in malam crucem? 849-850 at etiam restas? est! abi istinc. SI. Nil pericli est, age . tam placidast, quam feta. quam vis ire intro audacter licet. eo ego hinc ad forum.— TH. Fecisti commode, bene ambula. Tranio, age, canem istam a foribus abducat face, etsi non metuenda est. TR. Quin tu illam aspice ut placide accubat; nisi molestum vis videri te atque ignavom. TH. Iam ut lubet. sequere hac me igitur.— TR. Equidem haud usquam a pedibus apscedam tuis.—